Ascus co to jest? Rozszyfrowanie wyniku cytologii
Co oznacza ascus w cytologii?
Wynik cytologii z oznaczeniem ASCUS to sygnał, że w rozmazie cytologicznym wykryto nietypowe komórki nabłonka płaskiego. Słowo ASCUS jest skrótem od angielskiego „Atypical Squamous Cells of Undetermined Significance”, co po polsku oznacza „Atypowych komórek nabłonka płaskiego o nieokreślonym znaczeniu”. Taki wynik nie jest jednoznaczny – nie oznacza od razu choroby nowotworowej, ale też nie jest wynikiem całkowicie prawidłowym (NILM – Negative for Intraepithelial Lesion or Malignancy). Komórki ASCUS są trudne do jednoznacznej kwalifikacji przez laboratorium cytologiczne. Mogą one być wynikiem łagodnych stanów, ale czasami mogą wskazywać na początkowe stadia zmian przednowotworowych, dlatego wymagają dalszej diagnostyki i obserwacji.
Ascus a system Bethesda
System Bethesda to międzynarodowy standard klasyfikacji wyników cytologii ginekologicznej, który został wprowadzony w celu ujednolicenia terminologii i ułatwienia komunikacji między lekarzami oraz laboratoriami. W tym systemie wynik ASC-US (Atypical Squamous Cells of Undetermined Significance) jest właśnie jedną z kategorii. Odpowiada on właśnie obecności atypowych komórek nabłonka płaskiego, których znaczenie jest niepewne. System Bethesda precyzyjnie określa, jak opisywać znalezione zmiany, a ASC-US jest kategorią pośrednią, wskazującą na konieczność dalszej diagnostyki, często w kontekście potencjalnego wpływu wirusa HPV. Warto podkreślić, że pozostałe kategorie nieprawidłowych wyników w systemie Bethesda to LSIL (łagodne zmiany śródnabłonkowe), HSIL (znaczące zmiany śródnabłonkowe), ASC-H (atypowe komórki nabłonka płaskiego o nieokreślonym znaczeniu, które mogą sugerować HSIL), oraz AGC (atypowe komórki gruczołowe).
Przyczyny pojawienia się komórek ascus
Co może być przyczyną ascus?
Obecność komórek ASCUS w cytologii może być spowodowana wieloma czynnikami. Najczęściej są to łagodne stany zapalne rozwijające się w obrębie szyjki macicy, które mogą prowadzić do zmian w wyglądzie komórek nabłonka. Również podrażnienia mechaniczne, na przykład wynikające ze współżycia lub stosowania niektórych środków higienicznych, mogą tymczasowo wpływać na morfologię komórek. Inne możliwe przyczyny to wahania hormonalne, szczególnie obserwowane w okresach okołomenopauzalnych lub po porodzie, a także nieprawidłowe przygotowanie do badania cytologicznego, takie jak współżycie w dniu poprzedzającym badanie, stosowanie irygacji czy leków dopochwowych. Warto pamiętać, że ASCUS nie jest jednoznaczne z rakiem i w wielu przypadkach jest to wynik przejściowy, związany z czynnikami zewnętrznymi lub łagodnymi procesami fizjologicznymi.
Ascus a infekcja HPV
Jedną z najczęstszych i najbardziej znaczących przyczyn pojawienia się komórek ASCUS w cytologii jest infekcja wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Wirus HPV, a zwłaszcza jego typy onkogenne, jest głównym czynnikiem sprawczym niemal 100% przypadków stanów przedrakowych i raków szyjki macicy. Wirus ten może prowadzić do zmian w komórkach nabłonka szyjki macicy, które następnie są klasyfikowane jako ASC-US. Ważne jest, aby pamiętać, że sama obecność wirusa HPV nie oznacza od razu rozwoju raka, ale jest silnym sygnałem zwiększonego ryzyka. Dlatego w przypadku wyniku ASCUS często rekomenduje się wykonanie dodatkowego testu na obecność HPV, aby ocenić, czy infekcja jest przyczyną tych nieprawidłowości i jakie jest jej potencjalne zagrożenie.
Co dalej po wyniku ascus? Diagnostyka i postępowanie
Wynik ascus – jakie badania kontrolne?
Po otrzymaniu wyniku ASCUS kluczowe jest dalsze postępowanie diagnostyczne, które pozwoli na dokładniejszą ocenę stanu szyjki macicy. W większości przypadków zaleca się powtórzenie cytologii po około 6 miesiącach. Alternatywnie lub jako badanie uzupełniające, lekarz może zlecić test HPV, który pozwoli na wykrycie obecności wirusa i określenie jego typów. Jeśli test HPV wykaże obecność wirusów o wysokim potencjale onkogennym, lub jeśli powtórzona cytologia nadal będzie wskazywać na nieprawidłowości, kolejnym krokiem może być kolposkopia. Jest to badanie, podczas którego lekarz ogląda szyjkę macicy pod powiększeniem, wykorzystując specjalny mikroskop (kolposkop), i może pobrać wycinek tkanki (biopsję) do dalszej analizy histopatologicznej, jeśli stwierdzi obecność podejrzanych zmian.
Ascus w ciąży – czy jest się czym martwić?
Wynik ASCUS w ciąży, podobnie jak poza nią, wymaga konsultacji z lekarzem i dalszej diagnostyki. Wahania hormonalne charakterystyczne dla okresu ciąży mogą czasami wpływać na wygląd komórek nabłonka szyjki macicy, prowadząc do pojawienia się zmian klasyfikowanych jako ASC-US. Nie jest to automatycznie powód do paniki, ponieważ zmiany te w ciąży często są łagodne i mogą być związane właśnie ze zmianami hormonalnymi lub stanem zapalnym. Jednak ze względu na potencjalne ryzyko, lekarz z pewnością zaleci odpowiednie badania kontrolne, które mogą obejmować powtórzenie cytologii lub kolposkopię, w zależności od sytuacji klinicznej i wieku ciążowego. W większości przypadków, nawet jeśli zmiany są obecne, przebieg ciąży i porodu nie jest zagrożony, ale konieczna jest ścisła współpraca z lekarzem prowadzącym ciążę.
Profilaktyka i znaczenie cytologii
Jak często robić cytologię?
Regularne wykonywanie cytologii jest podstawową metodą profilaktyki raka szyjki macicy. Zaleca się, aby kobiety rozpoczynały regularne badania cytologiczne po rozpoczęciu współżycia seksualnego lub po ukończeniu 25. roku życia, jeśli poprzednie wyniki były prawidłowe. W przypadku prawidłowych wyników cytologii, badania te powinny być powtarzane co najmniej raz na 3 lata. W niektórych sytuacjach, na przykład przy pozytywnym wyniku testu HPV lub obecności innych czynników ryzyka, lekarz może zalecić częstsze wykonywanie badań. Cytologia płynna (LBC) jest nowocześniejszą metodą, która charakteryzuje się wyższą czułością w wykrywaniu nieprawidłowych komórek i może być wykonywana jako alternatywa dla tradycyjnej cytologii. Pamiętajmy, że cytologia pozwala na wczesne wykrycie nieprawidłowości, co znacząco zwiększa szanse na skuteczne leczenie i zapobiega rozwojowi raka.
Jak interpretować wyniki cytologii?
Interpretacja wyników cytologii powinna być zawsze dokonywana przez lekarza ginekologa, który ma dostęp do pełnej historii medycznej pacjentki. Prawidłowy wynik cytologii oznaczany jest jako NILM (Negative for Intraepithelial Lesion or Malignancy), co oznacza brak nieprawidłowych komórek i brak oznak infekcji. Wyniki nieprawidłowe, takie jak wspomniany już ASC-US, LSIL, HSIL czy AGC, wskazują na obecność zmian w komórkach nabłonka szyjki macicy. Ważne jest, aby pamiętać, że nieprawidłowy wynik cytologii nie zawsze oznacza raka. Często są to zmiany łagodne, odwracalne lub wynikające z zapalenia. Jednak zawsze wymagają one dalszej diagnostyki i monitorowania przez specjalistę. Zrozumienie, że cytologia jest narzędziem przesiewowym, a nie diagnostycznym, jest kluczowe dla prawidłowej interpretacji i dalszych kroków w dbaniu o zdrowie.
Dodaj komentarz